Hoogleraar neurologische bewegingsstoornissen aan de Radboud Universiteit en oprichter van Parkinson Centrum Nijmegen (ParC), MijnZorgNet en ParkinsonNet

Wat wilde je vroeger als kind worden?
Ik heb eigenlijk altijd al neuroloog willen worden. Mijn moeder had Multiple Sclerose (MS)en vanaf ik me kan herinneren, wilde ik mijn moeder beter maken. Dus er waren bijna geen alternatieven als beroepskeuze. Ik heb nog een korte periode “archeoloog” overwogen, maar besloot dat dat beroep geen goed belegde boterham zou opleveren. Bovendien kon ik archeologie makkelijk als hobby uitvoeren. De combinatie archeoloog met neurologie als hobby leek me wat ingewikkelder. Dus eigenlijk was het van jongs af aan niet alleen dokter, maar zelfs neuroloog.

Jij bent, zoals ik dat benoem een uitblinker mét passie in hetgeen je doet. Waar komt jouw bevlogenheid en passie vandaan?

Voor wat betreft mijn werk heeft dat zeker te maken met de gezondheidstoestand van mijn moeder. Er zit echt al vanaf hele jonge leeftijd een diepgewortelde passie om de wereld van de gezondheidszorg een beetje beter te maken, omdat ik het zo van nabij heb meegemaakt tijdens mijn hele jeugd. Daar stond de ziekte van mijn moeder op de voorgrond, ook in ons hele gezinsleven.

Maar daarnaast ben ik eigenlijk in alles wat ik doe heel gedreven. Dat zit gewoon in de aard van het beestje denk ik. Ik doe iets wel; en dan doe ik het met volle energie en overgave. Of ik doe het niet. Zo heb ik ook een periode eredivisie volleybal gespeeld. Speelde zelfs in Jong Oranje en trainde 6 tot 7 keer in de week. Echter op het moment dat ik besefte dat de echte top voor mij niet haalbaar was, ben ik vrij resoluut met volleybal gestopt.

Verder was ook mijn opvoeding gericht op passie en gedrevenheid. Mijn vader stimuleerde mij het beste uit mezelf te halen. Het niveau maakte daarbij niet uit; als je maar jouw topprestatie leverde. Bijvoorbeeld: mijn vader was docent lichamelijke opvoeding. Het dikke jongetje dat hijgend en met de tong op zijn schoenen één rondje om het veld wist te lopen kreeg een 10 op zijn rapport. Terwijl onze atletische klasgenoot slechts een 8 kreeg, ondanks dat hij 19 rondjes liep. Waarom? Omdat hij er 20 had kunnen lopen.

Die aanpak is een enorme bron van inspiratie voor mij geweest. Dus daarom doe ik eigenlijk alles wat ik doe – maar misschien de gezondheidszorg net een beetje meer – met heel veel passie en energie. En daar krijg je weer veel voor terug.

Je hebt de droom om een verandering in de gezondheidszorg teweeg te brengen, waarbij “samenwerken’ de rode draad is. Patiënten worden dan gastvrij ontvangen als klanten, en de doctoren worden gidsen die de patiënten ondersteunen en begeleiden in hun zorgkeuzes.  Hoe ver staat het met jouw droom? Wat heb jij (nog) nodig om deze te realiseren?

Dat is een leuke vraag! We zijn nog lang niet klaar. En ik realiseerde me laatst nog dat het eigenlijk nooit af is. Er moet echt super véél gebeuren.

ParkinsonNet – ons landelijke zorgnetwerk van vooral paramedici in de eerste lijn – is natuurlijk al een hartstikke mooie bijdrage aan het verbeteren aan de zorg van mensen met Parkinson. Het leidt tot:

• Kostenbeheersing.
• Betere uitkomsten voor patiënten.
• Meer tevredenheid onder werknemers.

Maar dat is pas zo’n 10% af. Dankzij de hele grote nieuwe schenking van 10 + 3 miljoen kunnen we ook echt de volgende stappen gaan zetten. En die volgende stappen zijn:

• Toewerken naar integrale zorg, inclusief thuiszorg.
• Zelfmanagement, waarbij patiënten veel meer metingen zelf uitvoeren.
• Inbrengen van eerste aanspreekpunten.
• Aanstellen van zorgcoördinatoren.

Dat ontbreekt nu allemaal nog. We gaan wel weer een grote stap zetten. Maar we zijn nog lang niet klaar en ik vermoed dat het ook nooit af is.

Inmiddels ben je een soort van BN-er geworden. In 2011 werd je genomineerd en won je de prijs Nationale Zorgheld 2011. Je bent met regelmaat op radio en televisie te bewonderen. En onlangs natuurlijk de gigantische schenking vanuit de Gatsby Foundation om Parkinson zorg te verbeteren. Hoe blijf je zó gewoon, nuchter en toegankelijk?
Ja weet je, dat is ook gewoon een beetje de aard van het beestje. Ik probeer heel erg met anderen om te gaan zoals ik zelf ook graag behandeld wil worden. Dat voelt gewoon heel prettig.

Ik herinner mij nog goed, dat ik als jonge startende onderzoeker op grote congressen kwam en dat de wereldberoemde professor David Marsden de tijd nam om mij even te woord te staan. Toen dacht ik als ik later ooit zo bekend word dan wil ik ook gewoon toegankelijk en normaal blijven.

Ook heb ik gelukkig mensen om mij heen die mij met de poten op de grond houden. Mijn vrouw, Inge is buitengewoon nuchter en houdt mij zéér met de voeten op de grond. Mijn goede vriend en naaste collega – in alles wat we doen; alles wat we ontwikkelen doen we echt helemaal samen – Marten Munneke is ook de nuchterheid zelve. Iemand die wars is van allerlei poespas, geen gedoe en altijd het oog op het doel houden.

Met het oog op de vergrijzing in ons land, moeten we ons zorgen maken om Parkinson? In het kader van beter voorkomen dan genezen: wat zijn hier de drie belangrijkste tips?
In zekere zin denk ik dat we ons inderdaad zorgen moeten maken.

Enerzijds omdat we nog niet de optimale zorg bieden aan mensen die toch echt een heel akelige ziekte hebben. En dat terwijl juist met goede ondersteuning, zorg op maat en de juiste deskundigheid je heel veel voor mensen met Parkinson kunt betekenen. Maar niet alle mensen krijgen nog die hele goede zorg. Niet in Nederland en al helemaal niet in andere landen. En dan heb ik het nog niet eens over de Derde Wereld.

Anderzijds omdat Parkinson in aantal heel sterk gaat toenemen. Het lijkt zelfs dat de ziekte op een alarmerende manier gaat versnellen. We noemen dat: de “Parkinson Pandemie”. Het woord “pandemie” gebruik je eigenlijk alleen voor wereldwijde infecties. Toch gebruiken we het. Omdat het zo mooi allitereert en vooral omdat het helpt meer aandacht voor Parkinson te vragen. Want wat dat betreft voldoet het woord pandemie ook echt: het is een wereldwijd en snel groeiend probleem.

We hebben zelf twee artikelen gepubliceerd over deze versnelde toename. En ook andere publicaties laten onafhankelijk van elkaar zien dat Parkinson enorm aan het versnellen is. Dat heeft waarschijnlijk deels te maken met alle rotzooi in onze omgeving: pesticiden, zware metalen en oplosmiddelen. Die zijn allemaal op een of andere manier gelinkt aan een hoger risico op het krijgen van Parkinson.

Mensen kunnen zelf ook maatregelen nemen om het risico op Parkinson te verminderen. Hoewel het hard wetenschappelijk bewijs nog ontbreekt, zijn door onderzoeksgroepen in de wereld de volgende ontdekkingen gedaan.

Risicoverhogend:

• Vervuilde omgeving.
• Levenslange blootstelling aan melkproducten.

Risicoverlagend:

• Koffiedrinken.
• Regelmatig sporten.
• Mediterraan dieet.
• Roken (Dit betekent vooral NIET dat mensen meer moeten gaan roken. De nadelige effecten zijn vele malen groter dan een eventueel beschermend effect op Parkinson).

Regelmatig sporten werkt trouwens ook als symptomatisch medicijn voor mensen die Parkinson hebben: het helpt de klachten te onderdrukken. En bovendien is het goed voor de algehele gezondheid, ook van bijvoorbeeld hart, longen, spieren en botten. Zo zijn er allerlei dingen die mensen zelf kunnen doen om het risico op de ziekte wat in te dammen. Naast dus de grote noodzaak om de huidige zorg vandaag  – voor mensen die de ziekte al hebben – beter te maken. En daar maken wij ons met onze groep in het Radboudumc natuurlijk heel erg hard voor!

Jij doet ongelofelijk veel dingen: je was top volleyballer, je bent nu hoogleraar neurologische bewegingsstoornissen, directeur van het Parkinson Centrum, je zit in het bestuur van de Michael J. Fox Foundation en je bent een boek met hem aan het schrijven. Hoe zorg jij voor de juiste balans? Of ben jij de man die op zondag het vlees snijdt?
Ook weer zo’n leuke vraag! Ik doe ontzettend veel en dat besef ik ook. Dat lukt, omdat ik een heel hoog energieniveau heb, ik kan goed multitasken en snel schakelen.

Verder ben ik natuurlijk ook in de enorm gelukkige omstandigheid dat ik ontzettend veel super goede mensen om me heen heb met wie ik mag samenwerken. Marten Munneke heb ik al eerder genoemd, die is echt held van beroep! Als wij samen nieuw geld binnenkrijgen dan besteden we heel veel tijd aan sollicitatieprocedures om de allerbeste mensen te vinden, die we vervolgens ook heel veel verantwoordelijkheid geven om de projecten die we doen vorm te geven. Dat betekent wel dat je mensen moet vertrouwen. Ik ben van goed vertrouwen, ik geef mensen graag vertrouwen en ik geef ze graag ruimte.

En die goede mensen om me heen maken dat we zoveel mooie dingen kunnen doen. Het is dus echt een team effort. En dat is geen holle frase, dat is echt zo! We hebben een heel groot team van fantastische mensen die allemaal hun bijdrage leveren.

Het harde werken gebeurt hoofdzakelijk door de week. Ik slaap kort, dus ja door de week maak ik lange dagen. Op vrijdag gaat de laptop dicht en is er tijd voor mijn gezin. Ik mis bijvoorbeeld bijna geen wedstrijden van mijn twee kinderen. Mijn jongste zoon voetbalt, die is 15. Mijn oudste zoon volleybalt, die is 17. Mijn ontspanning haal ik uit wandelen, ik ben echt helemaal gek op wandelen. En tweemaal in de week vind je mij in de gym. Ik mag ook graag in het café met vrienden een biertje drinken. Daar vinden ook heel veel vergaderingen plaats.

Tsja, je moet het mijn kinderen vragen, maar volgens mij herkennen ze me wel als ik zondag het vlees aansnijdt

En alweer de laatste vraag. Je bent veel onderweg voor je werk. Welke muziek draai jij absoluut in de auto?
Haha, dat is misschien wel de meest ingewikkelde vraag om te beantwoorden. Ik ben echt een enorme muziekfan. Ik luister heel graag naar muziek en bezit een grote verzameling. Die is echter heel bont en heterogeen. Het varieert ook enorm. Mijn vrienden zeiden vroeger altijd: “Je bent qua smaak in de jaren 60-70 blijven hangen”. Supertramp, Fleetwood Mac, The Rolling Stones… dat soort werk.

Maar afgelopen maand zaten we bijvoorbeeld met ons hele gezin bij Imagine Dragons. Dat vond ik echt een waanzinnig concert, een te gekke band, fantastische muziek en een hele mooie show eromheen. The bottom line is dat muziek mij moet raken. Ik moet er vooral door ontroerd worden. Ja, de rode draad is dat ik hou van muziek die een beetje melancholisch is.

Zelf ben ik een geboren optimist. Er is een psychiater in ons ziekenhuis die denkt dat ik een mutatie heb in het gen voor optimisme. En juist op rustige momenten hou ik enorm van treurige muziek. Misschien wel als methode om mij weer met voeten op de aarde te brengen.

Dus wat zou ik in de auto opzetten? Mijn eigen playlist want die is lang en heterogeen. Ik kan niet kiezen voor één nummer. Ik denk dat ik “Bloem’s playlist” opzet – een mix van de meest bonte, heterogene gekke muziek – maar wel allemaal muziek die mij raakt.

Meer weten over Bas Bloem en zijn werk?

• Ga een LinkedIn relatie aan met Bas of volg Bas op LinkedIn (kies More, Follow).
• Bezoek de website ParkinsonNet.
• Kijk eens naar de TEDx talk van Bas om zijn passie nog beter te begrijpen.

Mensen met Parkinson, die graag meer informatie willen hebben kunnen eens kijken naar ParkinsonTV, een informatief televisieprogramma dat via het internet bekeken kan worden. Je kunt uitzendingen live bekijken maar ook de 44 eerdere uitzendingen terugkijken via ParkinsonTV.

Gepubliceerd op: 6 november 2018

Alle uitblinkers